Peilbesluiten: naar een betere aanpak voor droogte

2025/06/04
Deel dit op

Ondanks de vele regen vorig jaar, komen we na een erg droge lente alweer in de problemen. In de pers regende het de afgelopen tijd over berichten rond droogtemaatregelen zoals verboden om water te onttrekken uit kwetsbare waterlopen en waarschuwingen voor brandgevaar in natuurgebieden. Ook landbouwers trokken aan de alarmbel aangezien ze vreesden dat de ingezaaide gewassen niet zouden ontkiemen. Een verklaring voor deze snelle omslag moet opnieuw gezocht in het feit dat we in Vlaanderen er onvoldoende in slagen om regenwater op te houden en vertraagd te laten afvoeren waardoor het zowel in landbouw- als natuurgebieden alweer snel te droog wordt. Wist je dat met het BVR inzake Peilbeheer en het hieruit volgende instrument ‘Peilbesluiten’ men betracht hier in Vlaanderen verandering te brengen en dat de VMM hierin het voortouw neemt?

Peilbesluiten zijn juridisch verankerde afspraken voor beter peilbeheer op onbevaarbare waterlopen en grachten. Het doel is om verdroging aan te pakken door het water zoveel mogelijk vast te houden, rekening houdend met de noden in een gebied. VMM bakende over heel Vlaanderen 26 prioritaire gebieden af waarvoor momenteel peilbesluiten worden uitgewerkt. Als een typische maatregel kunnen we natuurlijk denken aan het plaatsen van stuwen op grachten en het maken van afspraken om deze te regelen. Maar een peilbesluit kan breder kijken naar maatregelen die zouden kunnen bijdragen aan een vertraagde afvoer van water.

De opmaak van een peilbesluit verloopt via een vaste werkwijze. In een eerste stap maakt de waterbeheerder een oriëntatienota op met alle nodige achtergrondinformatie en met een verduidelijking van de doelstelling van het peilbesluit. Vervolgens geven de betrokken administraties en lokale overheden advies over deze oriëntatienota.

Op basis van deze adviezen maakt de waterbeheerder het peilbesluit op. Dat legt vast welke peilen in een afgebakend gebied nagestreefd worden en hoe en in welke periode die peilen moeten bereikt worden. Binnen de twee jaar na aanduiding legt de waterbeheerder het ontwerp van peilbesluit voor aan de bevoegde minister. Het peilbesluit wordt om de zes jaar geëvalueerd.

Vaak gaat het om gebieden waar verschillende belangen (bijvoorbeeld landbouw, natuur, veiligheid voor overstroming) moeten gecombineerd worden, elk met hun eigen noden.

Mieco-effect werkt momenteel samen met studiebureau Haedes mee aan de opmaak van peilbesluiten voor vier van de prioritaire gebieden: Vallei Laambeek, de omgeving van Wik, Bokrijk, Kiewit, de Roosterbeek, & het vijvercomplex Midden-Limburg en tot slot de omgeving van het Schietveld en aanpalend landbouwgebied van Peer.

Wat kan je doen als gemeente?

Als gemeente kan je betrokken worden om advies te geven. De unieke gebiedskennis van gemeenten kan hierbij een belangrijke meerwaarde vormen. Wij zouden aan gemeenten adviseren om hier de nodige tijd en energie in te steken. Het initiatief ‘peilbesluiten’ is immers een nieuwe kans om het ruimtelijk beleid aan te passen aan de hedendaagse noden en om ook in jouw gemeente te werken aan een veerkrachtig en klimaatrobuust ruimtegebruik.

Wat kan Mieco-effect jou bieden?

Moet je als gemeente advies geven over een oriëntatienota of (ontwerp) peilbesluit en wil je hierbij graag met raad ondersteund worden? Mieco-effect heeft ervaring met zulke projecten en kan je ongetwijfeld bijstaan. Ook indien andere vragen rond watergerelateerde onderwerpen zich aandienen kan je vrijblijvend contact op met onze expert water: annemie.pals@miecoeffect.be.